Moreel kompas

‘Het morele kompas’ is een veel besproken fenomeen in de wereld van bestuur en toezicht. Het gesprek daarover blijft meestal wat abstract. Hoe dat kompas precies werkt en waarom het soms misschien niet werkt wordt minder vaak besproken. Het kan wel nuttig zijn hier eens bij stil te staan. Het morele kompas kan ook uit worden gezet. De Canadese psycholoog Albert Bandura bijvoorbeeld deed daar onderzoek naar. Iedereen zal dat herkennen en ook in de bestuurskamer komen we veelvuldig tegen dat het morele kompas even uitgeschakeld lijkt te zijn. Veelal met plausibele redenen. De scheidslijn tussen legitieme en minder legitieme argumenten is dun. Verhullend taalgebruik, gunstige vergelijkingen (het kan nog veel erger) en het verleggen van de verantwoordelijkheid (het was eten of gegeten worden) komen regelmatig voor. Is de bestuurder of de toezichthouder daarop ‘aanspreekbaar’ en zo ja hoe? Onderwerpen die tijdens een zelfevaluatie of scholingsdag, al dan niet in combinatie met eigen casuïstiek, leerzaam kunnen zijn.